SHAKESPERA William

SHAKESPERA William

İngiliz şair ve oyun yazarı.Warwickshire/Stratford-Upon-avon 1564. Bütün zamanların en büyük edebiyatçıları arasındadır. Oyunları da dünyanın her yerinde hala sahnelenmektedir. Yaşamını aydınlatacak kesin deliller yoktur fakat babasının varlıklı bir tüccar, annesinin de çevrenin önde gelen çiftçilerinden birinin kızı olduğu kanısına varılmıştır. 14 yaşına kadar okuduğu bilinmektedir. Babasının da işlerinin kötü gitmesi üzerine babasının yanında çıraklık yapmıştır. Kesin olan başka bir kayıtta evlendiği Anne Hathaway'ın kendisinden sekiz yaş büyük olduğudur(1582 Kasım). Ertesi yıl Susanna adlı kızının, 1585'te de Judith ve Hamnet adları verilen biri kız biri erkek ikiz çocuklarının doğduğu kilise kayıtlarına uygunsa da yazarın dirlikli bir mutluluğa erişmemiş olduğunda da birleşir.(Oğlu 11 yaşında ölecektir.) Yirmi dört yaşında Londra'da canlı bir gösteri yaşamı sunan tiyatro dünyasına girdiği, ufak tefek işlerde biraz oyalandıktan sonra yetenekli bir oyuncu olarak göze çarpıp halkça sevilip arandığı konusunda belgeler vardır (Robert Green, 1592). Aynı yılın veba salgını, çaresi bulunmayan bu hastalığın tek kurtuluş yolunu, kaçıp uzaklaşmayı Shakspeare’e zorunlu kılar. Ev çevresinde iki yıl kaldıktan sonra yine sahnededir.(1594) Bu yıllar onun en çok sevildiği ve alkışlandığı yıllardır.

Başarılarını nasıl geliştirdiği de, ilk aşamada başlangıç deneylerini sunan yazarın, özgür koşuk (serbest nazım), dikkatli uyaklar (kafiye), bağımsız dizeler kullandığı belirgindir. Tarihsel oyunlarının belgesel kaynaklardan alır (Holinshed: Chronicles: Vekaayinameler). Derebeylik yapısından ulusal bir devlete yönelen İngiliz toplumunun halk kaynaklarına bütünüyle sahip çıktığı kentsel bir yaşamdır söz konusu olan. Yurttaşlık bilinci uyanmakta, bireyle toplum zaman zaman çatıştığı için dram doğmaktadır. Böylece şair, sanatının ikinci aşamasına başlamış sayılır: King John1596, Venedik Taciri 1596, IV. Henry 1597, Kuru Gürültü 1598, Jül Sezar 1599, Windsor'un Şen Kadınları 1599, Nasıl Hoşunuza Giderse 1599, On İkinci Gece 1500–1601. Bu dönemde biçem olgunlaşır, oyun kişileri en inandırıcı kişilikleriyle canlı, dili ve anlatım esnek, yoğun, çok anlamlıdır. Sanatının üçüncü döneminin 1600–1608 arasını kapsadığı kabul edilir. Büyük trajediler dönemi diye de nitelendirilen bu yıllarında Elizabeth egemenliğinin sonları I.James'in saltanat başlangıcı söz konusudur.. Siyasal kırılışlar, beğeni düzeyindeki inceliş, belki de sanatçının kişisel yaşam acılarından doğan etkiler eserini biraz değiştirir, daha karanlık bir dünya doğar, yorumunun güç olduğu saptanan sorun oyunlarını konu edinir. Hamlet (1600),Trolios  ile kressida (1601),İyi biten her şey iyidir (1602),Othello (1604),Ölçüye ölçü (1604),Macbeth(1605),Kral Lear (1606),Anthony and Cleopatra(1606),Coriolanus (1607),Atinalı Timon (1607),

Son dönem eserleri yaşlılığın getirdiği bağışlayıcı ,hoşgörülü,uzlaşmacı ürünler sayılır.Pericles (1608),Cyembeline (1610),Winter's Tale (Kış masalı) (1611),Vll.Henry 1612–1613.şiirleri Venus And Adonis (1593) Lucretianın kaçırılışı (1594).....

Çağdaşlarının ifadelerinde Shakespeare yapıtları üzerinde uzun uzun duran bir yazar değildir.Ama tiyatroya uygulanırken oyunlarında birçok kısaltma yapılmasını doğal karşılamak gerekir.Shakespeare'ın dramalarını başka yazarlarla işbirliği yaparak yazdığını ileri sürülen en kötü niyetli eleştirmenlerin yanı sıra ,kimi uzmanlar da Shakespeare'ın cahil bir oyuncu olduğunu ,adının bir takma ad olarak kullanıldığını ve bu dramların Francis Bacon ya da Oxford kontu gibi bilgili  kişi tarafından yazıldığını inatla savunmuşlardır.Ama  her ne kadar Shakespeare'ın yaşamı üzerine bildiklerimiz yeterli sayılmazsa da Elizabeth döneminin birçok yazarı için de durumun böyle olduğunu kabul etmek gerekir.En ilginç yanı Vasiyetnamesinde Shakespeare'ın yapıtlarından hiç söz etmemiş olmasıdır