MOLİERE (JEAN-BAPTİSTE POQUELİN)
MOLİERE (JEAN-BAPTİSTE POQUELİN)
Fransız oyun yazarı.(Paris 1622-ay.y.1673) Dedesi ve babası döşemeciydi.Clermont koleji'nde cizvitlerin yanında klasik öğrenim gördü.Moliere hem klasik hem de soylu sınıfın ahlak anlayışını altüst ederek komediyi saygın bir tür durumuna getirerek oyunculuğu eleştirmenliğiyle kendini kabul ettirerek tiyatroya büyük bir atılım kazandırdı.
Hukuk öğrenimini bırakıp 1643 te Bejart ailesiyle birlikte l'İllustre Theatre'ı kurdu,ancak başarı sağlayamadı.Bundan sonra on iki yıl taşrada dolaştı.İtalyan tarzından etkilenerek Şaşkın ve Küskün Âşıkları (1656) yazdı ve oynadı.O dönemin oyun yazarlarından bazılarının piyeslerini kralın önünde oynadıktan sonra Petit-Bourbon tiyatrosu'na 1660 ta da ölümüne kadar kendisinde kalacak olan Palais Royal tiyatrosu'na yerleşti.İtalyan etkisinden kurtulunca kendisini üne kavuşturan ve özgürlüğünü kanıtlayan Gülünç*Kibarlar'ı (1659) yazdı.Farsı bir yana bırakıp (Hekim Uçtu(1660) ciddi türe yöneldiyse de istediğini elde edemeyince yeniden komediye döndü ve büyük bir başarı sağladı. (Kocalar*mektebi 1661),Münasebetsizler(1661) ardından Kadınlar*mektebi'ni (1662) ve bu oyunun yol açtığı tartışmalar üzerine de kadınlar*Mektebi'nin tenkidi'ni (1663) Zorla Evlenmeyi kaleme aldı.1664–1666 arasında ahlaki ve dini konulara el atan ve Fransız edebiyatının başyapıtlarından sayılan üç piyes yazdı.:Tartuffe (1664),Don*Juan (1665) ve Adımcıl *1666aancak Le Mariage force ve la Princesse d'Elide (1664) ile Sevda Hekimi (1665) ve zoraki Hekim(1666)sarayda ve kentte daha çok tutuldu.bunun üzerine Moliere saraylıları eğlendirmek üzere ruhsal ve toplumsal çözümlemelerinin derinliğiyle dikkati çeken baleli komediler kaleme aldı.
Melicerte 1666, Sicilya Yahut Resimli Muhabbet 1667 ,Amphitryon 1668,Mösyo de Pourceaugnac 1669,Kibarlık Budalası 1670, Scopin'in Dolapları 1671, Psyche 1671 ,Bilgiç Kadınlar 1672,Cimri 1668, George Dandin'deyse 1668 bu çözümlemelerine daha belirsiz ve yer yer acımasızlığa varan bir hava kattı.Tartuffe'ün yol açtığı tartışmalar (Oyunun halk önünde oynanmasına ancak 1669 da izin verildi ve bu XVll yy.da "bağımlı" tiyatro açısından bir zafer oldu.ve Adımcıl'ın ilgi görmeyişi Molier2i hicivli komediden vazgeçmek zorunda kaldı.Kralın Lully'yi kendisine tercih etmesine çok üzülen ve hastalığı yüzünden iyice güçten düşen Moliere ,Hastalık Hastası'nı dördüncü temsilinden birkaç saat sonra öldü.
Fransız oyun yazarı.(Paris 1622-ay.y.1673) Dedesi ve babası döşemeciydi.Clermont koleji'nde cizvitlerin yanında klasik öğrenim gördü.Moliere hem klasik hem de soylu sınıfın ahlak anlayışını altüst ederek komediyi saygın bir tür durumuna getirerek oyunculuğu eleştirmenliğiyle kendini kabul ettirerek tiyatroya büyük bir atılım kazandırdı.
Hukuk öğrenimini bırakıp 1643 te Bejart ailesiyle birlikte l'İllustre Theatre'ı kurdu,ancak başarı sağlayamadı.Bundan sonra on iki yıl taşrada dolaştı.İtalyan tarzından etkilenerek Şaşkın ve Küskün Âşıkları (1656) yazdı ve oynadı.O dönemin oyun yazarlarından bazılarının piyeslerini kralın önünde oynadıktan sonra Petit-Bourbon tiyatrosu'na 1660 ta da ölümüne kadar kendisinde kalacak olan Palais Royal tiyatrosu'na yerleşti.İtalyan etkisinden kurtulunca kendisini üne kavuşturan ve özgürlüğünü kanıtlayan Gülünç*Kibarlar'ı (1659) yazdı.Farsı bir yana bırakıp (Hekim Uçtu(1660) ciddi türe yöneldiyse de istediğini elde edemeyince yeniden komediye döndü ve büyük bir başarı sağladı. (Kocalar*mektebi 1661),Münasebetsizler(1661) ardından Kadınlar*mektebi'ni (1662) ve bu oyunun yol açtığı tartışmalar üzerine de kadınlar*Mektebi'nin tenkidi'ni (1663) Zorla Evlenmeyi kaleme aldı.1664–1666 arasında ahlaki ve dini konulara el atan ve Fransız edebiyatının başyapıtlarından sayılan üç piyes yazdı.:Tartuffe (1664),Don*Juan (1665) ve Adımcıl *1666aancak Le Mariage force ve la Princesse d'Elide (1664) ile Sevda Hekimi (1665) ve zoraki Hekim(1666)sarayda ve kentte daha çok tutuldu.bunun üzerine Moliere saraylıları eğlendirmek üzere ruhsal ve toplumsal çözümlemelerinin derinliğiyle dikkati çeken baleli komediler kaleme aldı.
Melicerte 1666, Sicilya Yahut Resimli Muhabbet 1667 ,Amphitryon 1668,Mösyo de Pourceaugnac 1669,Kibarlık Budalası 1670, Scopin'in Dolapları 1671, Psyche 1671 ,Bilgiç Kadınlar 1672,Cimri 1668, George Dandin'deyse 1668 bu çözümlemelerine daha belirsiz ve yer yer acımasızlığa varan bir hava kattı.Tartuffe'ün yol açtığı tartışmalar (Oyunun halk önünde oynanmasına ancak 1669 da izin verildi ve bu XVll yy.da "bağımlı" tiyatro açısından bir zafer oldu.ve Adımcıl'ın ilgi görmeyişi Molier2i hicivli komediden vazgeçmek zorunda kaldı.Kralın Lully'yi kendisine tercih etmesine çok üzülen ve hastalığı yüzünden iyice güçten düşen Moliere ,Hastalık Hastası'nı dördüncü temsilinden birkaç saat sonra öldü.
Yorumlar
Yorum Gönder