HARUNUR REŞİT
HARUNUR REŞİT
Rey ( 766-Tus 809 ) Abbasi Halifesi .Halife Muhammet el Mehdi'nin küçük oğlu.annesi ise Hayzuran adlı Yemenli bir cariyedir.Yahya bin Halit Bermeki'nin gözetiminde yetişti.Şehzadeliği döneminde Bizans'a karşı açılan seferlere İslam Arap ordularının komutanı olarak katıldı ve bir seferinde Üsküdar kıyılarına kadar ilerledi (782) Mısır,Suriye ve Azeybaycan vilayetlerinin genel valiliğine atanan genç şehzade ,kendisi sürekli seferlere çıktığı için yönetim işlerini hocası Yahya bin Halit Bermeki'nin güvenilir ellerine bıraktı.Babası ölünce (785) annesi ve Hocası nın tüm çabalarına karşın tahta çıkmadıysa da ağabeyi el Hadi ertesi yıl esrarlı bir biçimde ölünce halife oldu (786).Tahta çıkınca ,hocası Yahya bin Halit Bermeki'yi tam yetkiyle vezirliğe getirdi.Bu arada iç karışıklıklarla uğraşmak zorunda kaldı.Suriye'de Emeviler'e sadık kalan kabilenin çıkardığı ayaklanmalar ancak vezirinin oğlu Cafer 'in bölgeye gönderilmesinden sonra bastırabildi (796).Mısır’da patlak veren iki ayaklanma (788 ve 794) komutlarından Herseme bin Ayan tarafından güçlükle bastırıldı.İrfikiye'de çıkan ayaklanmalar (794–797) sürüp gidince ,halife bölge valiliğini para karşılığında İbrahim bin Agleb'e bırakmak zorunda kaldı.Böylece İdrisi hanedanı Mağrib'de (788),Aglebiler de İfrikiye'de (800) bağımsızlıklarını ilan ederek Kuzey Afrika ve İspanya 'da Abbasi Egemenliğine son verdiler.
Yahya bin Abdullah'ın Deylem'de (792) Velit bin Tarif önderliğindeki Haricileri'in Elcezire'de (794) yine Harici önderlerinden Hamzabin Abdullah'ın Sistan'da (796) ve Horosan halkının Vali Ali bin İsa bin Maha'nın kötü yönetimine karşı (797) başlattığı ayaklanmalar uzun sürede ve şiddete başvurularak bastırıldı.Öte yandan ,dıştan kendisinden önceki halifeler gibi Bizans'la sürekli çetin savaşlar yapmak zorunda kaldı.Bizans sınırında kurduğu ve Avasım adını verdiği eyaleti bir askeri hareket üssü gibi kullanarak buradan Bizans'a hemen her yıl akınlar düzenledi.Bizans'ta karışıklıklar çıkmasından yararlanarak büyük bir orduyla Anadolu içlerine yürüdü.(797).Ancak Bizanslıların müttefiki Hazarlar'ın Kafkasların üzerinden saldırıya geçmeleri üzerine Bizans'ı vergiye bağlayıp elde ettiği ganimetlerle yetinmeyi yeğledi.Tahta yeni çıkan İmparator Nikephoros Phokas (802) vergi vermeye yanaşmayınca,Bizans'a karşı iki sefer (803ve 806) daha düzenledi.Sonuncusunda ,Konya Ereğlisi'ni (Herakleia) aldıktan sonra İstanbul üzerine yürürken ,bu sırada Bulgarlarla uğraşmakta olan NikephorosPjokas,vergiyi iki katına çıkarmayı kabul edip halifeyle barış yaptı,Halife güçlü bir ordu da hazırlatmaktan da geri kalmadı.Bu donanmayla Kıbrıs'a karşı büyük bir deniz seferi düzenledi.Ada yıllık vergiye bağlandı(806) bu arada Frank kralı charlemagne ile dostça ilişkiler kuran halife ona Avrupa'da o zamana kadar hiç bilinmeyen bir çalar saat armağan etti.Bitmeyen iç karışıklıklara ve Bizanslılarla yapılan savaşlara karşın Harunirreşit dönemi Abbasilerin en parlak dönemi olmuştur.bilim ve sanat alanındaki gelişmeler ve bu alana verilen önem döneminde ülkesinin Dünyanın bir kültür merkezi olmasını sağladı.
Rey ( 766-Tus 809 ) Abbasi Halifesi .Halife Muhammet el Mehdi'nin küçük oğlu.annesi ise Hayzuran adlı Yemenli bir cariyedir.Yahya bin Halit Bermeki'nin gözetiminde yetişti.Şehzadeliği döneminde Bizans'a karşı açılan seferlere İslam Arap ordularının komutanı olarak katıldı ve bir seferinde Üsküdar kıyılarına kadar ilerledi (782) Mısır,Suriye ve Azeybaycan vilayetlerinin genel valiliğine atanan genç şehzade ,kendisi sürekli seferlere çıktığı için yönetim işlerini hocası Yahya bin Halit Bermeki'nin güvenilir ellerine bıraktı.Babası ölünce (785) annesi ve Hocası nın tüm çabalarına karşın tahta çıkmadıysa da ağabeyi el Hadi ertesi yıl esrarlı bir biçimde ölünce halife oldu (786).Tahta çıkınca ,hocası Yahya bin Halit Bermeki'yi tam yetkiyle vezirliğe getirdi.Bu arada iç karışıklıklarla uğraşmak zorunda kaldı.Suriye'de Emeviler'e sadık kalan kabilenin çıkardığı ayaklanmalar ancak vezirinin oğlu Cafer 'in bölgeye gönderilmesinden sonra bastırabildi (796).Mısır’da patlak veren iki ayaklanma (788 ve 794) komutlarından Herseme bin Ayan tarafından güçlükle bastırıldı.İrfikiye'de çıkan ayaklanmalar (794–797) sürüp gidince ,halife bölge valiliğini para karşılığında İbrahim bin Agleb'e bırakmak zorunda kaldı.Böylece İdrisi hanedanı Mağrib'de (788),Aglebiler de İfrikiye'de (800) bağımsızlıklarını ilan ederek Kuzey Afrika ve İspanya 'da Abbasi Egemenliğine son verdiler.
Yahya bin Abdullah'ın Deylem'de (792) Velit bin Tarif önderliğindeki Haricileri'in Elcezire'de (794) yine Harici önderlerinden Hamzabin Abdullah'ın Sistan'da (796) ve Horosan halkının Vali Ali bin İsa bin Maha'nın kötü yönetimine karşı (797) başlattığı ayaklanmalar uzun sürede ve şiddete başvurularak bastırıldı.Öte yandan ,dıştan kendisinden önceki halifeler gibi Bizans'la sürekli çetin savaşlar yapmak zorunda kaldı.Bizans sınırında kurduğu ve Avasım adını verdiği eyaleti bir askeri hareket üssü gibi kullanarak buradan Bizans'a hemen her yıl akınlar düzenledi.Bizans'ta karışıklıklar çıkmasından yararlanarak büyük bir orduyla Anadolu içlerine yürüdü.(797).Ancak Bizanslıların müttefiki Hazarlar'ın Kafkasların üzerinden saldırıya geçmeleri üzerine Bizans'ı vergiye bağlayıp elde ettiği ganimetlerle yetinmeyi yeğledi.Tahta yeni çıkan İmparator Nikephoros Phokas (802) vergi vermeye yanaşmayınca,Bizans'a karşı iki sefer (803ve 806) daha düzenledi.Sonuncusunda ,Konya Ereğlisi'ni (Herakleia) aldıktan sonra İstanbul üzerine yürürken ,bu sırada Bulgarlarla uğraşmakta olan NikephorosPjokas,vergiyi iki katına çıkarmayı kabul edip halifeyle barış yaptı,Halife güçlü bir ordu da hazırlatmaktan da geri kalmadı.Bu donanmayla Kıbrıs'a karşı büyük bir deniz seferi düzenledi.Ada yıllık vergiye bağlandı(806) bu arada Frank kralı charlemagne ile dostça ilişkiler kuran halife ona Avrupa'da o zamana kadar hiç bilinmeyen bir çalar saat armağan etti.Bitmeyen iç karışıklıklara ve Bizanslılarla yapılan savaşlara karşın Harunirreşit dönemi Abbasilerin en parlak dönemi olmuştur.bilim ve sanat alanındaki gelişmeler ve bu alana verilen önem döneminde ülkesinin Dünyanın bir kültür merkezi olmasını sağladı.
Yorumlar
Yorum Gönder