BÖREKÇİ MEHMET RIFAT
BÖREKÇİ MEHMET RIFAT
Din adamı (Ankara-ay.y. 1941). İstanbul’da medrese öğrenimi görüp icazet aldı. Ankara’da Fazliye Medresesi’ne “müderris” oldu. 1898’de Ankara İstinaf Mahkemesi azalığına getirildi. 1907’de Ankara Müftülüğüne atandı. Kurtuluş Savaşı’nda Kuvayı Milliye ile Mustafa Kemal’i destekledi. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Ankara Şubesi Başkanlığı’nı üstlendi.Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, Kurtuluş Savaşı’nın şeriate aykırı olduğu yolunda fetva verince Kurtuluş Savaşı’nın yasal, haklı olduğu, dine aykırı bulunmadığı yolunda fetva hazırladı ve bunu Anadolu daki müftü ve din adamlarına imzalattı. Halk kitlelerinin Kurtuluş Savaşı’na katılmasına önemli ölçüde etken oldu. İstanbul daki İdare-i Örfiye Divan-ı Harbi (Sıkıyönetim Harp Divanı) kendisini gıyabında ölüme mahkum etti. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’ne Menteşe (Muğla) mebusu olarak katıldı. 27 Ekim 1920’de isteğiyle ayrılarak Ankara Müftülüğü’ne döndü. 30 Mart 1924’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanı oldu ve ölümüne kadar bu görevde kaldı.
MELİKŞAH
Büyük Selçuklu Sultanı.Belh 1052--Bağdat 1092)Alpaslan'ın oğludur.Annesi Karahan hükümdarı ailesindendir.Babası onun yetişmesine çok verirken 0 yaşında Gürcistan üzerine yapılan seferde kendisine görev verdi.Babasının Kafkasya seferinde o da vezir Nizamül Mülk ile Anadolu üzerine yöneldi.Türkiye sınırlarını aşarak Anberd,sürmeli,Meryem nişin gibi kaleleri fethetti.(1064).Alparslan 1066 da onu veliaht ilan etti Veliahtlığı esnasında Harizm,Huzistan,Rey,Şiraz ve İsfahan'da bulundu zamanın ünlü sanatçı ve âlimleriyle dostluklar kurdu.Babasının ölümü üzerine 1072 de sultan oldu.Bunu kabul etmeyen amcası Kirman Melik'i Kara Arslan Kavurd kendisine bağlı birliklerle Rey'e yürüdüyse de yenildi.Böylelikle Selçukluların Kirmen kolu Merkeze bağlandı.Aynı yıl Abbasi halifesinden sultanlığını onaylayan "ahitname ve sancak " geldi.1074 te Batı Karahanlı Hanlığı'nı Selçuklulara bağladı.1075 te Gürcistan'ın bir kısmını ülkesine kattı.1076 da Gürcistan ve Kafkasları bir meliklik olarak örgütleyip komutanlarından Savtigin'e bıraktı.Başkent İsfahan'a taşındı.Yapılan seferlerle Hazar Denizi'ne kadar olan bölge Selçuklu sınırlarına katıldı.1077–1078 arasında düzenlediği seferlerle buhara ve Semerkant'ı aldı.Batı Karahanlı devletini kesin olarak ülkesine kattı.1082 de Musul Emiri kendi adına Harran'ı aldı,ardından Humus,Urfa’daki Bizans valisi bağlılığını bildirdi.1085 Maveraünnehir yönetimindeki Diyarbakır kalesi ve çevresindeki 30 a yakın kale Selçukluların eline geçti.1087 de bölgenin tamamını fethederek ticareti kolaylaştırıcı ve güvenliği sağlayıcı kurallar koydu.Buradan Bağdat'a geçip Abbasi başkentinde törenlerle karşılandı.Kızını Halife ile evlendirdi.
Karahanlı Hızır Han'ın ölümünden sonra kargaşanın başlaması Türkistan'a sefer düzenlendi.1089 büyük bir seferle Maveraünnehir üzerine yürüyüp Semerkant'ın yeniden fethi gerçekleştirdi.Balasagun alındı.Doğu Karahanlı hükümdarı yeniden bağlılığını bildirdi.Semerkant'taki Cigi ve Yağma beyliklerinin ayaklanması üzerine 1090 yılında yeniden Semerkant'a yürüdü.Bu büyük ayaklanmayı bastırarak Çin sınırına kadar ilerledi.Orta Asya da ki boy ve Hanlıkları buyruğu altına aldı.1091 Türkistan'a son seferini düzenledi.Bu seferden sonra Bağdat'a hareket etti.Amacı müslüman ülkeleri de egemenliği altına almaktı.Kısa sürede Mekke,Medine ve Hicaz 'ın Yemen ve Aden bölgelerinin büyük bölümü ele geçirdi.
Ünlü veziri Nizamül Mülk'ün çabalarıyla Bağdat ve İsfahan'da Medrese ve gözlemevleri kuruldu.Hac yollarının güvenliği ve de su ihtiyacının karşılanması için çalışmalar yapıldı.Irak topraklarını sulayacak geniş su kanalları yapıldı.Nizamül Mülk'ün öldürülmesi üzerine eşi Terken Hatun 'un isteği ile Tacül mülk'ü vezirliğe atadı.Bundan sonra devlet yönetiminde Tacül mülk,Terken Hatun ve Halife El Muktedi arasında gelişen olaylara sahne olmuştur.Halife ile evli olan kızının aniden ölümü üzerine çok sevdiği kızının ölümünden dolayı Halife'nin on gün içinde Bağdat’ı terketmesini istemiş fakat bu sürenin dokuzuncu günü bir av esnasında aniden hastalandı ve doktorlarının tüm gayretlerine rağmen kurtarılamayarak öldü.İsfahan'da kendi adına yaptırdığı kendi türbesine gömüldü.Bu ölüm Terken Hatun ve Halife El Muktedi'nin ortak entrikası olduğu söylendiği gibi Veziri Nizamül Mülk'ün önceden ayarladığı bir cinayet olabileceği de söylentiler arasındadır.
Dönemi yanlız Selçuklu değil Türk tarihinin en parlak ve en görkemli dönemlerinden biridir.Zamanında Selçuklu devletinin sınırları Türkistan'dan Marmara'ya,Kafkasya'dan Yemen'e kadar uzanan bir alana yayıldı.Sanatı sanatçıları ve bilginleri korudu.Döneminde :Gazali,Ömer Hayyam,Kaşgarlı Mahmut,İbni Cezele,Abdülkadir'i Cürcani gibi düşünür,dilci,hekim,şair ve bilginler yetişti.
Din adamı (Ankara-ay.y. 1941). İstanbul’da medrese öğrenimi görüp icazet aldı. Ankara’da Fazliye Medresesi’ne “müderris” oldu. 1898’de Ankara İstinaf Mahkemesi azalığına getirildi. 1907’de Ankara Müftülüğüne atandı. Kurtuluş Savaşı’nda Kuvayı Milliye ile Mustafa Kemal’i destekledi. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Ankara Şubesi Başkanlığı’nı üstlendi.Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, Kurtuluş Savaşı’nın şeriate aykırı olduğu yolunda fetva verince Kurtuluş Savaşı’nın yasal, haklı olduğu, dine aykırı bulunmadığı yolunda fetva hazırladı ve bunu Anadolu daki müftü ve din adamlarına imzalattı. Halk kitlelerinin Kurtuluş Savaşı’na katılmasına önemli ölçüde etken oldu. İstanbul daki İdare-i Örfiye Divan-ı Harbi (Sıkıyönetim Harp Divanı) kendisini gıyabında ölüme mahkum etti. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’ne Menteşe (Muğla) mebusu olarak katıldı. 27 Ekim 1920’de isteğiyle ayrılarak Ankara Müftülüğü’ne döndü. 30 Mart 1924’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanı oldu ve ölümüne kadar bu görevde kaldı.
MELİKŞAH
Büyük Selçuklu Sultanı.Belh 1052--Bağdat 1092)Alpaslan'ın oğludur.Annesi Karahan hükümdarı ailesindendir.Babası onun yetişmesine çok verirken 0 yaşında Gürcistan üzerine yapılan seferde kendisine görev verdi.Babasının Kafkasya seferinde o da vezir Nizamül Mülk ile Anadolu üzerine yöneldi.Türkiye sınırlarını aşarak Anberd,sürmeli,Meryem nişin gibi kaleleri fethetti.(1064).Alparslan 1066 da onu veliaht ilan etti Veliahtlığı esnasında Harizm,Huzistan,Rey,Şiraz ve İsfahan'da bulundu zamanın ünlü sanatçı ve âlimleriyle dostluklar kurdu.Babasının ölümü üzerine 1072 de sultan oldu.Bunu kabul etmeyen amcası Kirman Melik'i Kara Arslan Kavurd kendisine bağlı birliklerle Rey'e yürüdüyse de yenildi.Böylelikle Selçukluların Kirmen kolu Merkeze bağlandı.Aynı yıl Abbasi halifesinden sultanlığını onaylayan "ahitname ve sancak " geldi.1074 te Batı Karahanlı Hanlığı'nı Selçuklulara bağladı.1075 te Gürcistan'ın bir kısmını ülkesine kattı.1076 da Gürcistan ve Kafkasları bir meliklik olarak örgütleyip komutanlarından Savtigin'e bıraktı.Başkent İsfahan'a taşındı.Yapılan seferlerle Hazar Denizi'ne kadar olan bölge Selçuklu sınırlarına katıldı.1077–1078 arasında düzenlediği seferlerle buhara ve Semerkant'ı aldı.Batı Karahanlı devletini kesin olarak ülkesine kattı.1082 de Musul Emiri kendi adına Harran'ı aldı,ardından Humus,Urfa’daki Bizans valisi bağlılığını bildirdi.1085 Maveraünnehir yönetimindeki Diyarbakır kalesi ve çevresindeki 30 a yakın kale Selçukluların eline geçti.1087 de bölgenin tamamını fethederek ticareti kolaylaştırıcı ve güvenliği sağlayıcı kurallar koydu.Buradan Bağdat'a geçip Abbasi başkentinde törenlerle karşılandı.Kızını Halife ile evlendirdi.
Karahanlı Hızır Han'ın ölümünden sonra kargaşanın başlaması Türkistan'a sefer düzenlendi.1089 büyük bir seferle Maveraünnehir üzerine yürüyüp Semerkant'ın yeniden fethi gerçekleştirdi.Balasagun alındı.Doğu Karahanlı hükümdarı yeniden bağlılığını bildirdi.Semerkant'taki Cigi ve Yağma beyliklerinin ayaklanması üzerine 1090 yılında yeniden Semerkant'a yürüdü.Bu büyük ayaklanmayı bastırarak Çin sınırına kadar ilerledi.Orta Asya da ki boy ve Hanlıkları buyruğu altına aldı.1091 Türkistan'a son seferini düzenledi.Bu seferden sonra Bağdat'a hareket etti.Amacı müslüman ülkeleri de egemenliği altına almaktı.Kısa sürede Mekke,Medine ve Hicaz 'ın Yemen ve Aden bölgelerinin büyük bölümü ele geçirdi.
Ünlü veziri Nizamül Mülk'ün çabalarıyla Bağdat ve İsfahan'da Medrese ve gözlemevleri kuruldu.Hac yollarının güvenliği ve de su ihtiyacının karşılanması için çalışmalar yapıldı.Irak topraklarını sulayacak geniş su kanalları yapıldı.Nizamül Mülk'ün öldürülmesi üzerine eşi Terken Hatun 'un isteği ile Tacül mülk'ü vezirliğe atadı.Bundan sonra devlet yönetiminde Tacül mülk,Terken Hatun ve Halife El Muktedi arasında gelişen olaylara sahne olmuştur.Halife ile evli olan kızının aniden ölümü üzerine çok sevdiği kızının ölümünden dolayı Halife'nin on gün içinde Bağdat’ı terketmesini istemiş fakat bu sürenin dokuzuncu günü bir av esnasında aniden hastalandı ve doktorlarının tüm gayretlerine rağmen kurtarılamayarak öldü.İsfahan'da kendi adına yaptırdığı kendi türbesine gömüldü.Bu ölüm Terken Hatun ve Halife El Muktedi'nin ortak entrikası olduğu söylendiği gibi Veziri Nizamül Mülk'ün önceden ayarladığı bir cinayet olabileceği de söylentiler arasındadır.
Dönemi yanlız Selçuklu değil Türk tarihinin en parlak ve en görkemli dönemlerinden biridir.Zamanında Selçuklu devletinin sınırları Türkistan'dan Marmara'ya,Kafkasya'dan Yemen'e kadar uzanan bir alana yayıldı.Sanatı sanatçıları ve bilginleri korudu.Döneminde :Gazali,Ömer Hayyam,Kaşgarlı Mahmut,İbni Cezele,Abdülkadir'i Cürcani gibi düşünür,dilci,hekim,şair ve bilginler yetişti.
Yorumlar
Yorum Gönder