HALİDE EDİP ADIVAR

 HALİDE EDİP ADIVAR

Yazar İstanbul 1884–1964 Babası Edip Bey'in ll.Abdülhamid'e Ceb-i Hümayun başkatipliği yaptığı dönmede doğdu.annesinin küçük yaşata ölümü üzerine Anneannesinin gözetiminde büyüdü.Çocukluğu ve Padişah'ın özel izniyle gidebildiği Amerikan Kız Koleji'ndeki öğrenciliğini "Mor salkımlı Ev" adlı derlemesinde anlatır.(1963).Dönemin ünlü aydınlarından özel dersler alıp Matematikçi Salih Zeki ile evlendi.(1901).Bu yüzden ikinci Meşrutiyet'in ilk yıllarında yazılarını Halide Salih diye imzalayacaktır.(Heyüla,tefrika 1909)31 Mart Vakasının karışıklığından kurtulmak için gittiği Mısır ve İngiltere'den dönüşünde (1909) kadın haklarını savunan yazıları ile basında yer aldı.Başka bir kadınla evlenmek isteyen eşinden ayrıldıktan sonra baba adını kullanan bir kalem oldu.Eğitim dünyasında yerini Darülmuallimat'ta pedagoji öğretmenliği Vakıf kız okulları müfettişliği yaptı.Cemal Paşa'nın çağrısıyla gittiği Suriye'de yatılı kız okullarının örgütlenişi ile uğraştı.(1916);bu sırada ikinci evliliğini yaparak Dr. Adnan Adıvar ile nikahlandı.;İstanbul Darülfünunu’nda Batı edebiyatları ,öğretiminde bulundu.(1918–1919).Mütarekenin ilk yıllarında batılı işgalcilere karşı düzenlediği protesto mitingleri, coşkulu konuşmalarıyla etkin rol oynadı.Kurtuluş Savaşı'na katılmak amacıyla geçtiği Anadolu'da M.Kemal'in karargahında basın ve ajans hizmetlerini örgütledi.Bu dönem anılarını "Türk'ün ateşle imtihanı" adlı eserinde işledi.Onbaşı ardından Çavuş rütbesiyle savaş alanlarında dolaştı.Tetkik-i Mezalim Komisyonu'nda öteki yazar arkadaşlarıyla birlikte inceleme görevi yaptı.Bu döneme ait incelemeleri "Dağa çıkan Kurt " adlı yazı derlemesindedir.Kurtuluş Savaşı sonrası partileşme çalışmaları içinde eşinin yanında yer alarak Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası çevresinde yer alan eşiyle birlikte bulundu.Takrir-i Sükun kanunu gereğince partisi kapatılınca siyasetten uzaklaştı.Hastalığı süresince tedavi için gittiği İngiltere de kaldı ardından İngiltere ve Amerika'da okutmanlık görevinde bulundu.

1929 yılında Gandhi tarafından çağrıldığı Hindistanda'da bulundu.Çeşitli kentlerdeki konferansları ardından yurda dönüşünde İÜ.İngiliz Edebiyatı Profesörlüğüne atandı.1950–1954 arası Bağımsız İzmir Milletvekili olarak mecliste  bulundu.Buradan ayrılıp emekliye kadar öğretim görevine döndü.Türk kadınlar birliği tarafından işgali protesto mitinglerini başlattığı Sultanahmet Meydanı'na büstü dikildi.(9 Mart 1970)
ll.Meşrutiyetle başladığı yayın hayatının büyük bölümünü romanlarına ayırmıştır.Başkahramanların genellikle iyi çizilmiş kadınlar olduğu ilk romanlarında aşk,özlem,kıskançlık,mutluluk konuları işlenmiş (Seviye Talip 1910;Handan ,1912;Yeni Turan 1912;Son Eseri ,1912; Mevut Hüküm 1918);İkinci dönemde Milli Mücadele yıllarının toplumsal ülküleri kişisel yazgıları etkiler hale gelmiştir.Ateşten Gömlek,1922;Kalb Ağrısı,1924;Vurun Kahpeye,1926;Zeyno'nun Oğlu,1928;Son dönem eserlerinde yazarın toplumsal gerçekçiliği ruhsal durumları bile yaşanan zaman ve çevrenin uygarlık birimleriyle açıklama eğilimindedir.Sinekli Bakkal .1936;Yolpalas Cinayeti (1938),Tatarcık (1939)Sonsuz Panayır (1946)Döner Ayna (1954) Akile Hanım Sokağı(1958),Hayat Parçaları  (1963),Sevda Sokağı Komedyası (1972) Çaresiz (1972) Kerim Usta'nın Oğlu (1974)Bu son eserlerinin hepsinde bir olay çevresindeki insanlar bireysel özgürlüklerinden çok bağlı bulundukları kuşaklarla dönemlerin birer ürünü olarak gelenek ve törelere bağlanır.belli tezlerin sözcüsü olurlar.