HAFIZ ŞİRAZİ
HAFIZ ŞİRAZİ
İranlı Şair Şiraz ?-ayy.1390 Gerçek adı Şemsettin Muhammet Kur'an-ı ezberlemesi ona hafız unvanını kazandırmıştır.şiirini besleyen Arapça,Cahiliye dönemi Arap Şiiri hadis,fıkıh,kelam ve tasavvuf kaynakları da hem bilgisini hem eğilimlerini aydınlatır.Sanatına ilgi duyan yöneticilerce korunmasına karşılık özgür düşünce yapısı nedeniyle bu gibi yardımlara pek ilgi göstermemiştir.Eski Arap Şiir biliminde ki Kaside içinde bulunan duygusal şiir bölümünü (tegazzül) geliştirerek Divan edebiyatında gazel diye ünlenecek birimi olgunlaştırmıştır.Kendinden önceki ustaların Firdevsi'nin (930–1020) en iyi örneğini verdiği destan (Şehname) ,Mualakatü'l Sab'a şairlerinin olgunlaştırdığı kaside,en seçkin deyişleri ile Ömer Hayyam'ın(1044–1136) yoğunlaştırdığı rübai (dübeyt) ,örneğin Mevlana ile (1207–1273) Sadi-i Şirazi(1213–193) ve Genceli Nizami'nin(1150–1214) önde geldikleri düşünsel ve bilgice öykücülerce dolu mesnevi gibi nazım biçimleri yerine gazelde derinleşen Hafız,bu türün en eksiksiz örneklerinin sahibi oldu.Dünya güzelliklerini,yaşam tatlarını ,tükenmez bir aşk duyarlığını ,aşkın getirdiği doğal bir özlem,ayrılık,acı,yalnızlık,kıskançlık gibi yan duyguları insanca işledi.Beyitli ana birim ve bağımsız sayacak ilerdeki sakat anlayışa karşın Hafız gazelde tam bir konu bütünlüğü yanı sıra ses ve uyum etkisi sağladı.Bu etkide ahiret inancını uzak kaldı.Dünya ve doğa güzelliklerini coşkuyla diler getirirken yer yer gerçek zaman zaman simgesel bir gücü şarabı yüceltti.
Hafız yüzyıllar boyu süregelen ününü ,tek yapıtı olan Divan-ı ile sağladı, Yapıt,birçok eski şairlerinki gibi aşk,şarap,sarhoşluk,ikiyüzlülük ,şikâyet gibi konuları içerir.Ötekileden farklı ,bu konulardaki duygularını çok güzel bir biçimde dile getirmesidir.şiirlerinde duygusallığın yanı sıra felsefi ve mistik bir hava da egemendir.Bütün bu üstün nitelikler karşısında Divan'ın henüz yüzde yüz onun gazellerini içeren bir nüshası ele geçmemiştir.Söylentiye göre Hafız'ın şiirlerini ilk kez Gulendam adlı bir öğrencisi bir divan'da topladı,Gulendam'ın bir de önsözünü içeren bu nüshalardaki gazel sayısı 650–1000 arasında değişir.
Bütün şiirlerini bir araya getiren Divan'da şu biçimlerde ürünler bulunur:Saliname ve muganniname adlı iki küçük mesnevi,66 rubai,beş kaside ,bir muhammes,otuzdört kıt'a 509 gazel,Osmanlı Divan şiiri en çok Hafız'ın etkisinde gelişmiş,divanı bir çeşit fal ve niyet kitabı gibi değerlendirilmiştir.Divan bütün dillerine aktarılmıştır.Abdülbaki Gölpınarlı 'nın emeğiyle Türkçeye de çevrilmiştir.
İranlı Şair Şiraz ?-ayy.1390 Gerçek adı Şemsettin Muhammet Kur'an-ı ezberlemesi ona hafız unvanını kazandırmıştır.şiirini besleyen Arapça,Cahiliye dönemi Arap Şiiri hadis,fıkıh,kelam ve tasavvuf kaynakları da hem bilgisini hem eğilimlerini aydınlatır.Sanatına ilgi duyan yöneticilerce korunmasına karşılık özgür düşünce yapısı nedeniyle bu gibi yardımlara pek ilgi göstermemiştir.Eski Arap Şiir biliminde ki Kaside içinde bulunan duygusal şiir bölümünü (tegazzül) geliştirerek Divan edebiyatında gazel diye ünlenecek birimi olgunlaştırmıştır.Kendinden önceki ustaların Firdevsi'nin (930–1020) en iyi örneğini verdiği destan (Şehname) ,Mualakatü'l Sab'a şairlerinin olgunlaştırdığı kaside,en seçkin deyişleri ile Ömer Hayyam'ın(1044–1136) yoğunlaştırdığı rübai (dübeyt) ,örneğin Mevlana ile (1207–1273) Sadi-i Şirazi(1213–193) ve Genceli Nizami'nin(1150–1214) önde geldikleri düşünsel ve bilgice öykücülerce dolu mesnevi gibi nazım biçimleri yerine gazelde derinleşen Hafız,bu türün en eksiksiz örneklerinin sahibi oldu.Dünya güzelliklerini,yaşam tatlarını ,tükenmez bir aşk duyarlığını ,aşkın getirdiği doğal bir özlem,ayrılık,acı,yalnızlık,kıskançlık gibi yan duyguları insanca işledi.Beyitli ana birim ve bağımsız sayacak ilerdeki sakat anlayışa karşın Hafız gazelde tam bir konu bütünlüğü yanı sıra ses ve uyum etkisi sağladı.Bu etkide ahiret inancını uzak kaldı.Dünya ve doğa güzelliklerini coşkuyla diler getirirken yer yer gerçek zaman zaman simgesel bir gücü şarabı yüceltti.
Hafız yüzyıllar boyu süregelen ününü ,tek yapıtı olan Divan-ı ile sağladı, Yapıt,birçok eski şairlerinki gibi aşk,şarap,sarhoşluk,ikiyüzlülük ,şikâyet gibi konuları içerir.Ötekileden farklı ,bu konulardaki duygularını çok güzel bir biçimde dile getirmesidir.şiirlerinde duygusallığın yanı sıra felsefi ve mistik bir hava da egemendir.Bütün bu üstün nitelikler karşısında Divan'ın henüz yüzde yüz onun gazellerini içeren bir nüshası ele geçmemiştir.Söylentiye göre Hafız'ın şiirlerini ilk kez Gulendam adlı bir öğrencisi bir divan'da topladı,Gulendam'ın bir de önsözünü içeren bu nüshalardaki gazel sayısı 650–1000 arasında değişir.
Bütün şiirlerini bir araya getiren Divan'da şu biçimlerde ürünler bulunur:Saliname ve muganniname adlı iki küçük mesnevi,66 rubai,beş kaside ,bir muhammes,otuzdört kıt'a 509 gazel,Osmanlı Divan şiiri en çok Hafız'ın etkisinde gelişmiş,divanı bir çeşit fal ve niyet kitabı gibi değerlendirilmiştir.Divan bütün dillerine aktarılmıştır.Abdülbaki Gölpınarlı 'nın emeğiyle Türkçeye de çevrilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder