HIZIR BEY (ÇELEBİ) HİPPOKRATES HOCA DEHHANİ

HIZIR BEY (ÇELEBİ)

Türk fıkıh bilgini ,şair,İstanbul'un ilk kadısı (Sivrihisar 1407- İstanbul 1458 ) Nasrettin Hoca'nın torunlarından kadı Celalettin Emir Efendi'nin oğludur.Öğrenimini doğduğu yerde ,Molla Mehmet Yegan'ın yanında yaptı ve onun kızıyla evlendi.Önce Sivrihisar'da kadılık ardından Bursa,İnegöl ve Edirne de müderrislik yaptı.İstanbul’un Fethi'nden sonra (1453),Fatih Sultan Mehmet tarafından kent kadılığına (İstanbul efendisi de denir ) getirildi.Günümüzdeki Vali ve Belediye başkanlığına benzeyen bu görevde ölünceye kadar kaldı.kuşatma sırasında bir hayli yıkıma uğramış olan kentin ve surların onarımı ve Baç işleri onun tarafından yönetildi.Mezarı Zeyrek'te Voynuk Şücaittin Mescidi'nin Haziresindedir.İstanbul Belediyesi 1971 de Hazireyi restore ederek Hızır Bey'in kabrine İstanbul'un ilk Belediye Başkanı olduğunu belirten bir de yazıt koydurmuştur.

Türkçe Arapça ve Farsça şiirlerinden ince ruhlu, duygulu bir şair olduğu anlaşılır. Başlıca yapıtı Fatih'e sunduğu İslam inançlarını (akaid) konu edinen Kaside-i nuniye’dir. Bu kaside başta öğrencisi Hayali olmak üzere bir kaç kişi tarafından şerh edilmiştir. Fatih’in isteğiyle Şeracettin Mahmut'un Arapça Metali-ül Envar adlı mantık yapıtını bazı eklentiler ile Farsça’ya çevirdi.

HİPPOKRATES

İ.Ö.460–377 yılları arasında yaşamış ünlü hekim.Kosta(İstanköy) de dünyaya geldi.Eski Yunanistan'ın her yerini dolaşarak hastalıkların bilimsel yolla incelenmesi ve bilimsel yolla incelenmesi geleneğini yerleştirmeye çalıştı.Bu konuda başarılı oldu ve öğretisi yüzyıllar boyunca hiç tartışılmadan uygulandı.Ünü o kadar yaygınlaştı ki tıp konusunda başkalarına ait olan görüş ve yapıtları da ona yakıştırıldı.En ünlü yapıtı Aphorismoi'dir.(Özlü sözler).Modern tıbbın temellerini atması nedeniyle günümüzde doktorlar mesleğe başlarken onun adı ile anılan bir ant(Hipokrat yemini)içerler.

HOCA DEHHANİ

(Xlll.yy. sonları ile XlV.yy başları) horasandan gelip Anadolu Selçuklu Devleti'nin Başkenti Konya'ya 'ya yerleştiği ileri  sürülen bir  ozandır.Sultan lll.Alaaddin Keykubad'ın İlgisini çekince saraya alındı.Farsça bir "Selçukname " yazmakla  görevlendirildi.Hoca Dehhani Farsça yapıttan çok ,Türkçe Gazelleriyle ün sağlamış ,Anadolu Divan Şiiri'nin ilk örnekleri sayılabilecek şiirler yazmıştır.Anadolu Türkçe'sinin özelliklerini taşıyan yer yer Arapça Farsça  sözcüklerle ortaya konan bu şiirlerinin önemi din dışı olmalarında yaşanan duygularla bağlantılı bir içerik taşımalarıdır.Hoca Dehhani'den:

Aceb bu derdimin dermanı yok mı

Ya bu sabr İtmegün oranı yok mı

Yanaram mumlayın başdan ayağa

Nedür bu yanmagun payanı yokmı

Güler düşman benim ağladuğuma

Aceb şol Kafirün imanı yok mı