ŞEYH GALİP

ŞEYH GALİP

1757–1799  yılları arasında yaşamış XVlll. asrın bu en ünlü Divan Şairi 1757 yılında İstanbul'da Yeni kapı Mevlevihanesi yakınlarında bir evde doğdu.Asıl adı Mehmed Esat'tır.Babası Mustafa Reşid Efendi'dir.Divan Kâtibi idi.Galib'in dedesi Mehmet Efendi de Mevlevi idi.Mevlevilik ve tasavvuf dededen intikal etti.Annesi Emine Hanım'ın etkisi bilinememekle beraber ,babası Mehmet East’a şahidi Lügati'nin eğitimini verdi.

Bir ara Divan-ı Hümayun Beylikçilik Kalemi'ne devam etti ise de bundan sıkıldı.Molla Gürani'de ki evinde yetenekli gençlere Farsça ve Mesnevi dersleri veren Hoca Neş'et ve intisap etti.Şiirler yazmağa başladı.Hoca Neş'et ona Esat mahlasını verdi.Bu yaşlarda hocasına methiyeler ,arkadaşlarına nazireler,ünlü geçmişlere benzer parçalar yazdı..Esat mahlasını kullandı.Tasavvufu iyice öğrendi.Buharalı Türk şairi Şevket'in Farsça şiirlerini çok sevdi.Esat çok kullanılan mahlas olduğu için Esat çok kullanılan mahlas olduğu için manzumelerinde Galib'i tercih etti.Mahlasını değiştirmesi çağında dedikodularına sebep oldu.Şair Sürüri buna dair bir hiciv kıt'a da yazdı.1780–1781 de bir divan tertip etti.Kaside ,gazel,musammat şekillerinde çok başarılıydı.mesnevi tarzındaki başarısını da Hüsn-ü aşkta gösterdi.Mesnevi'yi 1783 yılında tamamladı.Ailesi sütlüceye taşındı.Bu arada ana babasından habersiz Mevlevi erkânınca ,Konya'ya giderek çileye girdi.1784 de İstanbul'a döndü.Yenikapı Mevlevihanesi'nde çileye girdi.Hücre sahibi bir Mevlevi dedesi oldu.

Galip Dede Sütlüce'deki Mevlevi Dedelerinden şair Yusuf Sinecak'ın türbesi civarındaki evinde,Yusuf Sineçak'ın Cezize'i Mesnevi'sine şerh yazdı.Bundan önce Trabzon'lu Kösec Ahmed Dede'nin Mevleviliğe ait es sohbetu's Safiye'sine  haşiye yazmıştı.

Mevleviliği ve musikiyi çok seven lll.Selim (1789-) tahta çıkınca Galip Dede’de onun himayesine girdi.1791 yılında Galata Mevlevihanesi Şeyhliğine getirildi.Onun lll.Selim'e sunduğu kaside üzerine Galata Mevlevihanesi tamir edildi.Hükümdarın ve kadın sultanların teveccühleri devrin devlet ilim ve sanat adamlarının Galata Mevlevihanesi'nde toplanmalarına sebep oldu.Şiir ve musiki mahfili oldu.1795 de annesi Emine Hanım'ın iki yıl sonrada dervişlerinden Esar Dede'nin ölümü Galib Dede'yi üzen büyük olaylardan biri olmuştur.Esrar Dede için yazdığı "Mersiye" üzüntüsünü anlatmaya yeterlidir.

Şeyh Galib ,Receb ayının 26.çarşamba günü (H.1213/ m 1799 ) öldü.Kandile rastlayan perşembe günü , Galata Dergâhı’nda Mesnevi Şarihi Ankaralı İsmail Efendi Türbesi’ne gömüldü.

Galip Dede'nin geniş bir muhayyilesi vardır.Ona göre sanat yeni ve şahsi olmalıdır.Taklit sanat olamazdı.Esat mahlasıyla yazdığı nazirelerde bile şahsilik vardır.Fuzuli ,Baki,Nef'i Nedim gibi şairlerin üstüne çıkmak zordu.Basit Türkçe'yle bile yenilik yapmak için şiir denemesi vardır.

Yenilikçi olan Galib Dede Esrar Dede'yi,Ayni'yi,Pertev Paşa'yı,Daniş'i,Arif Hikmet'i etkilemiştir.Onun en güçlü takipçisi İzzet Molla'dır.

Galip Dede aslında sade ve açık şiirle kitle tarafından beğenilmeyi istemez.O eskiyi çekici renklerle canlandırırken yenilik olarak ta kapalılığı getirir.Belirsiz,esrarlı bir dolgunluk görülür.