DESCARTES (Rene)

     DESCARTES (Rene)

       

Fransız filozof ve matematikçisi.Laheyİndre et Lorie 1596- Stockholm 1650).Yüksek kilise görevlileri yetiştirmiş soylu bir  ailenin çocuğu.La Fleche Koleji sonrası bütün Avrupa'yı dolaştı.Önce meslek olarak seçtiği askerliğin ardından Hollanda da köşesine çekilerek yapayalnız yaşadı ve sık sık yer değiştirdi.1627 den sonra kardinal Berille'un önerisiyle kendini felsefe ve bilim çalışmalarına verdi.

        Yaşamının sonuna doğru,İsveç kraliçesi Christina'nın çağrısı üzerine Stockholm'e gitti ve 1650 de orada öldü.

        Başlıca yapıtları:Latince yazdığı bir müzik özeti (compendium musicae 1618),yine Latince yazdığı ancak tamamlayamadığı ve ölümünden sonra yayımlanan Aklın idaresi için kurallar Galileo’nun Papalık tarafından mahkûm edildiğini öğrenince yayımlamaktan vazgeçtiği Dünya da ışık üzerine inceleme,Descartes'in felsefe üzerine yazdığı üç önemli yapıtıysa şunlardır1637 de Farnsızca yayımlanan ve Le Monde Dünya adlı yapıttan seçilmiş olan Işık kırılması ve Geometri üzerine üç denemeye önsöz yerini tutan Metot üzerine konuşma önce Latince sonra Luynes Dükü ile clerseliler'in çevrisiyle Franzsızca yayımlanan ve Descartes'in metafiziğini ortaya koyan Metafizik düşünceler ile buna bağlı olarak eleştiriler ve yanıtlar 1644 te Latince olarak yayınlanan sonra 1647 de rahip Picot tarafından Fransızca’ya çevrilen ve Descartes çı metafiziği ve Felsefenin ilkeleri bütün yapıtlara Fransızca yazdığı Ruhun tutkuları adlı incelemeyi ve o dönemin bütün aydınlarına ve bu arada Prenses Elizabeth'e yazdığı mektupları da eklemek gerekir.

        Aklını iyi kullanmak ve bilimlerde doğruyu aramak için bir yöntem araştırmasına girişen ve insan bilgilerinin ortak bir temeli olduğuna inanan Descartes şu ünlü benzetmeye başvurur:"Felsefenin bütünü bir ağaca benzer;ağacın kökleri metafiziği ,gövdesi fiziği ve bu gövdeden çıkan dallar öbür bilimleri oluşturur ki bunlar da başlıca üç bilime yani tıbba,mekaniğe ve ahlaka indirgenebilir.

        Descartes matematik kesinliği tüm bilgi alanlarına yaymak ve bir evrensel matematik kurmak istiyordu.

        Bundan ötürü filozof Descartes’i bilgin Descartes’ten ayıramayız,o bir bilgin olarak ortaçağ biliminin kuşkulu ve kesin olmayan yanlarının yerine gerçek bir bilimin  sağlam temellerini koymak istedi. Bu bilim sayesinde insan "Doğanın efendisi ve sahibi" durumuna gelebilecekti.

        Descartes fizikte de Tıpta,Fizyolojide de mekanikçi bir yeniliğin temellerini attı.Bazı konularda yanılmış olsada önemli bir bilimsel yapıt ortaya koydu.Matematik yazıyı yalınlaştırdı.Denklemlerin derecesini küçültmekte kullanılan bir yöntem buldu.Özelikle birleştirici düşüncesi onu analitik geometriyi kurmaya yöneltti.geometrik optikte kırılma yasalarını buldu.Mekanikteki modern iş kavramlarını da bulan o oldu.

        Descartes nedenler sırasını gözeterek bilimin ilkelerini metafiziğinden türetti,oysa zaman bakımından bilimsel yapıtı metafizik düşüncesinden önce gelmiştir.

        Filozof Descartes her şeyi sorgulayan yöntemli bir kuşkudan hareket etti.Öncelikle dış dünyanın varlığını tartışma konusu eden bu kuşkuyla sarsılmaz temeline ulaştı.Descartes bu ilkeye dayanarak düşüncemizdeki yenilik kavramıyla ve sonra da daha önce aziz Anselmus'un ortaya koyduğu varlıkbilimsel kanıtla Tanrı'nın varlığını kanıtlamaya yöneldi.Ona göre açık ve seçik fikirlerimizin apaçıklığındaki doğruluğun güvencesi Tanrı'nın aldatmazlığıdır.Yanlış ise çoğu kez "acelecilik ve önyargıdan kaynaklanır.ve sınırlı anlığımız ile sınırsız ve bütünüyle özgür olan irademiz arasındaki orantısızlıkla açıklanır.Descartes a göre bizi dış dünyanın varlığına kesin olarak  inandıranda yine Tanrı'dır.

        Descartesçi düşünce ele aldığı temaların ve ortaya koyduğu sorunların çokluğuyla batı felsefesinin çıkış noktasını oluşturur. Herkese seslenebilmek için hem Latince hem Fransızca yazan Descartes konuşmaya da şu sözlerle başlıyordu:"sağduyu dünyadaki en iyi paylaştırılmış şeydir" felsefesinin etkisi günümüze değin sürmüştür.