AHMET RASİM

 AHMET RASİM

     

    Babasız büyüdü, mahalle mektebinden geçtiği Darüşşafaka'da orta öğretimini bitirerek (1883) posta idaresinde memurluğa başladı, kısa bir süre sonra gazeteciliği seçerek Ahmet Mithat Efendi'nin Tercuman-ı Hakikat'ında başladığı (1884) yazarlığını ölümüne kadar çeşitli gazetelerde sürdürdü, hemen bütün dergilerde yazılar yayımladı, 1927–1932 döneminde İstanbul milletvekili olarak Meclis'te bulundu, Geçimini kaleminin ürünlerinden sağlayan bir gazeteci olarak Ahmet Rasim  hemen her türde eserler verdi. Öyküler, romanlar, inceleme ve araştırmalar yazdıysa da en çok günlük yaşam izlenimlerini ince dikkatlerle saptayan anı ve fıkralarıyla dikkati çekti. Bu tutumuyla özellikle söyleşi ve anılarında ömür dönemlerini başlıca özellikler ve ayrıntılı betimlemelerle canlandırarak usta bir tanıklığı yapmış oldu. Çevirileri, bilim ve tarih eserleri, birer büyük öykü yapısındaki tefrika romanları, Ahmet Mithat etkisindeki popüler gazetecilik emeğinin  yan ürünleri sayılır.

         İlk gençlik şiirlerinde Edebiyat-ı cedide etkisi görülen şair, Fecr-i ati döneminde (1909 dan sonra) bu etkiden kurtulmuşsa da o dönemde yazdığı şiirler dil bakımından yine Edebiyat-ı cedide şiirlerinin özelliklerini taşıdı; bunlardan yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarına fazlaca yer verdi. Birinci dünya savaşından sonraki şiirleriniyse , "Yeni lisan" akımının etkisiyle sade bir dille yazdı.

         Kendinden sonra yetişen kuşakların şairlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Dranas ve Cahit Sıtkı Tarancı üzerinde etkisi görüldü.

        Neşir alanında sohbetler, fıkralar, mensur şiirler ve birtakım gezi notları yazdı. Bunlar anlam bakımından açık yazılar olmakla birlikte şiirleri gibi mecazlarla yüklüydü.

        Fecr-i ati döneminde ağır bir dille yazmış olduğu şiirlerini Göl saatleri (1921) adlı bir kitapta, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra sadece dille yazdığı şiirleriniyse Piyale (1926) adlı bir kitapta topladı; ölümünden sonra bu iki yapıt ve bunlara girmemiş olan son şiirleri bir araya getirilerek Ahmet Haşim'in şiirleri (1938) adıyla yayımlandı.

        Akşam ve İkdam gibi gazetelerde yer alan sohbet ve köşe yazılarını Gurebahane-i Laklakan (Leylekler Hasta hanesi) (1928),bize Göre (1928) adlı kitapta topladı. Hastalık tedavisi için gittiği  Frankfurt gezisi ile ilgili gezi notlarını (Frankfurt Seyahatnamesi) (1933) adlı bir kitapta yayımladı.

        Onun asıl başarısını kişisel yaşamının dikkatlerinden alan anı, fıkra ve söyleşilerinde buluruz. Bu türlerdeki başlıca eserleri; Gecelerim (1894), Şehir Mektupları (4cilt, 1910–1911, 1.cildin yeni basımı Ahmet Kabaklı'ca 1971), İki Hatırat Üç Şahsiyet (1916; yeni basımı İbrahim Olgun'ca yapıldı, 1976), Eşkâl-i Zaman(1918, yeni basım  Orhan Şaik Gökyay 'ca 1969,Fuhş-i Atik (2cilt)Hamamcı ülfet adıyla Server İskit’çe, Gülüp ağladıklarım1926 Ahmet Sevinç'çe yalınlaştırılarak 1979  falaka 1927 Muharrir Bu  Ya, Ramazan sohbetleri