CEVAT PAŞA
Ahmet ,Türk asker,sadrazam (Şam 1851 - İstanbul 1900) Kabaağaçlızade miralay Mustafa Asım Bey'in oğlu,tarihçi Mehmet Şakir Paşa'nın kardeşi ,Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) amcası .Harp Akademisi’ni Kurmay yüzbaşı olarak ve birincilikle bitirdi. (1871).Aynı yıl Abdülaziz’in yaverliğine atandı.Yazdığı coğrafya ya ilişkin Malumat ül -Kafiye fi anval-i memalik-i Osmaniye (1871) adlı yapıtı askeri liselerde ders kitabı olarak okutuldu.1877–1878 Osmanlı Rus savaşı'nda (Doksanüçharbi) Tuna ordusunda görev aldı.Miralaylığa yükseldi ve tümen kurmay başkanlığı ile tümen komutanlığı görevlerinde bulundu 1878 de imzalanan Berlin antlaşması hükümlerinin sınırlar ile ilgili uygulamasında Osmanlı devletinin temsilciliğini yaptı (1882).Mirliva rütbesine yükseldikten sonra Çetine'de elçilik görevinde bulundu.(1884–1886 ) Rahatsızlığı nedeniyle görevinden ayrılıp bir süre yurt dışında tedavi gördü.İstanbul'a dönüşünde Teftiş-i askeri komisyonu üyeliğine getirildi (1888) ikinci cildi sansür nedeniyle yayımlanamayan Tarih-i askeri-i Osmanî (1882) adlı kitabının birinci cildinde yeniçeri örgütünün tarihini resimli ve ayrıntılı olarak anlattı.bu kitabıyla Abdülhamit ll 'nin dikkatini çekti ve beğenisini kazandı.Çıkan karışıklıklar nedeniyle ferik (Korgeneral) rütbesiyle ,vali Şakir Paşa 'nın kurmay başkanı olarak gittiği Girit'te onun İstanbul'a alınmasından sonra vali vekilliği ve olağanüstü yetkilerle komutanlık yaptı (1890).Buradaki çalışmaları sonucu karışıklıkları yatıştırınca müşirlik rütbesiyle sadrazam oldu (4 Eylül 1891) Dört yıla yakın sadrazamlığı sırasında barışçı ve uzlaşmacı bir politika izledi.Doğu Anadolu 'daki Hıristiyan Osmanlı uyruklarından bir kesimiyle ilgili olarak yabancı ülkelerin eleştirilerine uğradı.Hükümetin yetkililerinin geliştirilmesi yolunda Abdülhamit ll ye bir mektupla başvurması ,görevinden alınmasına yol açtı.(8 Haziran 1895).Giritte yeniden karışıklıklar baş gösterince Girit Fırkai Askeriye Başkomutanlığına atandı (1897).
Girit ile ilgili olarak Osmanlı devleti Avrupa devletleri ile bir antlaşmaya varınca Şam’da ki 5.ordu komutanlığına getirildi.Ancak hastalığı nedeniyle bu göreve gidemedi.İstanbul'a döndükten bir süre sonra İstanbul'da öldü.
Arapça,Farsça,Rumca,İtalyanca,Fransızca bilen Cevdet Paşa aydın bir devlet adamıydı.Bir süre Ceride-i askeriye adlı derginin başyazarlığını yaptığı gibi yadigâr adlı bir dergi de çıkardı (1879,24 sayı) Tarih'i askeri hulasası (1893),riyaziye 'nin mebahis-i dakikası (Kimyanın sinayia tatbiki ,Sema ve Telefon adlı kitapları da vardır.
Yorumlar
Yorum Gönder