DALAY LAMA

DALAY LAMA (Talay Tendzin Gyatso)

     

     Tibetli din ve devlet adamı.(Takster 1935).Gerçek adı Lamo Dondup'tur.Bir köylü ailesinden gelmektedir.Tibetliler'in din ve dünya önderi 13.Dalay Lama'nın ölümü üzerine iki yaşında ailesinden alınıp kutsal kent Lhassa'ya getirilerek Tendein Gyatso adı verildi.1940 ta Dalay Lama olarak tahtına çıkarıldı.Ülke naiplerce yönetilirken Dalay Lama başkent Lhassa'da Potula sarayında dinsel eğitim yanında sıkı bir matematik,coğrafya ve ingilizce öğreniminden geçirildi.Ülke yönetimine hazırlandı.ll.Dünya savaşının ardından İngiltere'nin Hindistan'dan çekilmesi üzerine,Çin Halk cumhuriyeti Tibet'i ele geçirdi.(1950)Yönetimi naipler kurulundan alan Dalai Lama Lhassa dan Yatung'a kaçtıysa da  1951 de bir antlaşma  imzalanınca geri döndü.Antlaşmaya göre Tibet'i Dalay Lama yönetecekse de dış siyaseti yöneten Çin Ülkede asker bulunduracaktı.


Çin ile ilişkileri dengeli yürüten Dalai Lama 1953 te Çin Budist birliği onursal başkanlığına 1954 te ÇHC ulusal meclis delegeliğine atandı.Bir yıl sonrada Özerk Tibet bölgesinin yönetimi için hazırlık komitesi başkanlığına getirildi.Çinlilerin Lama manastırlarına ve rahipler saldırmaları üzerine Doğu Tibet'te Amdo ve Khampa bölgelerinde yaşayan halk Çinlilere karşı gerilla savaşı vermeye başladılar.Eylemlerin sert şekilde bastırılması gerginliği artırınca Dalay Lama Hidistan'a giderek Nehru'nun aracılığıyla Çin Başbakanı Çu En Lay dan güvence aldıysa da   karışıklıklar önlenemedi.1959 da çıkan genel ayaklanmanın sertlikle bastırılması üzerine Hindistan'a sığındı ve Dünya Kamuoyunun ilgisini çekmek amacıyla yoğun bir çalışmaya girişti..Bu amaçla çeşitli ülkelere geziler yaptı."Ülkem ve Halkım" adlı bir kitap yayımladı.1979 ta Çin yönetimi kendisine geri dön çağrısı yaptıysa da kabul etmeyip Hindistan'da kaldı