ALEMDAR MUSTAFA PAŞA
ALEMDAR MUSTAFA PAŞA
Osmanlı -Rus,Osmanlı-Avusturya savaşlarına katıldı.1787 Rusçuk'a döndükten sonra Tirsinikoğlu İsmail Ağa'nın hizmetinde göze girip ağanın haznedarlığına ve askeri birliklerinin bayraktarlığına yükseldi. Rusçuk'u kuşatıp inatçı saldırılardan vazgeçmeyen Pazvandoğlu'na karşı kazandığı zaferler nedeniyle Hassa Hasekiliği Hasa silahşoru, ........Tirsinikli ölünce de Alemdar Rusçuk'a gelip yönetime el koydu. Hükümetçe Rusçuk Ayanlığı'na atandı. Yılıkoğlu ayaklanmasında Silistre'yi ele geçirdi.Rus saldırılarına karşı Sağlam savunma önlemleri aldı.İsmail kalesi’ni Ruslardan geri aldı. Avrupa'daki özgürlük hareketleri ile cephelerde Rus askeri hareketlerini düzenli olarak İstanbul'a bildirdi.Kendi askerleriyle Rus ordusunu yenip Tuna gerisinde üstünlük kurduktan sonra vezir rütbesi ve Tuna Seraskerliği ile Silisrte Valiliğine atandı.
İstanbul da ayaklanma sonucu öldürülen lll. Selim'in yerine tahta ll. Mahmut'u çıkardı.Sekban-ı Cedit adıyla düzenli asker ocağını kurdular.Zamanla Padişah'ı Alemdar aleyhine ikna ettiler.Bir süre sonra Alemdar Babıâli baskınıyla karşılaştı.Ayaklanmacılar Babıâli’yi kuşatıp çevreyi ateşe vermiş dışarı çıkan Sekbanları öldürmüş yanında birkaç adamıyla tek başına kalan alemdar beklediği yardımda gelmeyince mahzendeki barut fıçılarını ateşleyerek saldırganların bir bölümü ile kendiside öldü.Uzun aramalardan sonra bulunan cesedi At meydanına getirilip bir ağaca asıldı üç gün bekletildikten sonra Yedikule'ye getirilip bir kuyuya atıldı.Kemikleri 19 yıl sonra çıkarılıp yakın bir yere gömüldü.Öğrenimi olmayan Uzak görüşlü,Yiğit,cesur bir devlet adamıydı.
Alemdar Vakası:
Yeniçeri ayaklanması 15 (Ekim 1808) Olağanüstü şartlarda sadrazamlığa getirilen alemdar Mustafa Paşa'nın devleti düzene sokma çabaları,pek çok kişi ve kesim tarafından tepkiyle karşılandı.Alemdar’ın tahta çıkardığı Mahmut ll imzalamak zorunda kaldığı senedi ittifak ve Rusçuk yaranının artan nüfuzu nedeniyle Alemdar'dan hoşnut değildi.Ulema ,azalan saygınlığından yakınırken Yeniçerilerde Sekbanı cedit’in kuruluşunu kuşkuyla karşılamakta ve Alemdar'ın ocağı düzene sokmak girişimlerine tepki göstermektedir.Askerlikle ilgileri kalmadığı halde ocak defterine kayıtlı Yeniçerilerin ocaktan çıkarılması esame satışının yasaklanması ,Yeniçeri subaylarına sağlanan gedik,gibi birtakım çıkarların engellenmesi üzerinde ocaklıların Alemdar' a düşmanlıkları arttı.Fatih camiinde vaaz vermekte olan Abdullah Kuşmani Efendi'nin talimli sekban askerini övüp ,halkı sekban ocağına yazılmaya çağırması ,camide ulema ile yeniçeriler arasında bir kavganın çıkmasına yol açtı.Bab-ı âli duvarlarına "Rumeli'den geldi bir çıtak/Bayram ertesi ya kılıç oynayacak ya da bıçak" yazan yeniçeriler sadrazama tepkilerini ortaya koydular.Alemdar Yeniçerilerin tepkilerini pek önemsemedi.Yakınlarının uyarılarına karşın Bir takım manav,kayıkçı Leblebici güruhu ne yapabilir diye hiç bir önlem almadı.Sekbanları İstanbul'un çeşitli yerlerindeki kışlalara dağıttı.Kendisini destekleyen Rusçuk Yaranına da orduları ile birlikte yörelerine dönmelerine izi n verdi.Alemdar'ı ortadan kaldırmakta kararlı olan yeniçeriler,harekete geçmek için uygun ortam beklemeye başladılar.Kadir gecesi İftar yemeğinden Babı âliye dönen sadrazam 'a yol açmak isteyen adamlarının kalabalığı döverek dağıtmaları halkın tepkisine yol açtı.bu olayı fırsat bilen yeniçeriler harekete geçtiler.Kendilerine katılmayı reddeden yeniçeri ağası Mustafa Ağa'yı öldürdüler.Ardından Babı Ali yi kuşattılar.Sekbanlardan yardım isteyen Alemdar cevap alamayınca tek başına vuruşmak zorunda kaldı.Sonunda konağındaki cephaneyi ateşledi,saldırgan birkaç yüz yeniçeri ile birlikte öldü.Babı Ali'de Alemdar'ın kuşatıldığını duyan ll Murat Yeniçerilerin her ayaklanmada olduğu gibi saraya yöneleceğini düşünerek savunma önlemleri aldı.Çavuşbaşı Arnavut Memiş Efendiyi sadrazam kaymakamı atadı,Kaptanıderya Ramiz Paşa ile Üsküdar'da ki sekbanların seraskeri Kadı Abdurrahman Paşa'yı emrindeki sekbanlarla birlikte saraya çağırdı.Ramiz Paşa ,Levent çiftliğindeki sekbanları ,topçu askerini ,sekbanlarla birlikte Topkapı sarayına getirdi.Alemdarın o gece ve ertesi günü direnmesi saraya savunma için zaman kazandırdı.Saraya saldıran yeniçeriler sekbanların ateşiyle püskürtüldü.Bunarın bir kısmı karşı oldukları devlet büyüklerini arayıp öldürmeye koyuldular.Rusçuk yaranından sadaret Mustafa Refik Efendi öldürüldü.Tahsin ve Behiç Efendiler kaçtılar.Mustafa lV ün yeniden tahta çıkarılacağı söylentilerinin yayılması üzerine sarayda toplanan vezirler Şeyhülislamdan bir fetva alarak Mahmut ll nin de onayıyla eski padişah Mustafa lV ü boğdurttular.
16 Kasım sabahı yeniçeriler ,Ayasofya minarelerinden Sarayın bahçesine ateş etmeye başladılar.Erzakları biten sekbanlarda saraydan çıkış yaparak üç koldan Yeniçerilere saldırdılar.Bir bölümü cebeci kışlasını ele geçirdi.Yeniçeriler kışlayı ateşe verince ,çıkan yangın Divanyolu ,Sultan Ahmet, Ayasofya taraflarına yayıldı.Bu sırada Padişahta donanmanın ayaklanmaya katılanlara ateş açmasını emretti.Ağa kapısına düşen gülleler yeniçerilerin moralini bozdu,dağıldılar.Ulema yeniçerilerin bağışlanmalarını ve isteklerinin yerine getirilmesi için aracılık yapmayı üstlendi.Ulemanın ileri gelenlerinden birkaçı Padişahın huzuruna çıkarak isteklerini ilettiler .Ayaklananların dağılması şartıyla ateşkes uygulandı.Ancak 17 Kasım sabahı ,bir kısım ayaklanmacı Kandıralı Mehmet adlı zorbanın kışkırtmasıyla Tersaneyi ele geçirdi.Her ayaklanmada olduğu gibi Yeniçeri kazanları da Et meydanına getirildi.Üsküdar ve Levent çiftliğindeki sekban kışlaları ele geçirildi.Yeniçerilerin duruma egemen olduğunu gören Kabdan-ı derya Ramiz Paşa ,sekbanların komutanı Kadı Abdurrahman Paşa ve Bahriye Nazırı Moralı Ali Efendi kendilerini tehlikede gördüklerinden bir gemiyle saraydan kaçtılar.Ancak birçoğu yakalanıp öldürüldü.18 Kasım Sabahı bostancıların açtığı kapıdan saray bahçesine giren yeniçeriler,sekbanlardan 300–400 ünü daha öldürdüler.Sağ kalanlar kaçtı.Daha sonra Üsküdar yakasından sekbanların barındığı Selimiye Kışlası yakıldı.İstanbul'da duruma egemen olan Yeniçeriler suçladıkları vezir ve öteki yöneticilerin bir listesini Padişaha yollayıp bunların idamını ,sekban ocağının kaldırılmasını istediler.Yeniçerilerin isteğine uyularak Şeyhülislam Esat Efendi değiştirildi. Alemdar'ın desteklediği ya da onun tarafından atanan kişiler İstanbul dışına sürüldü ;Sekbanı Cedit Kaldırıldı.Bu ayaklanma yeniçerilerin isteklerinin yerine getirildiği son ayaklanma oldu.
Yorumlar
Yorum Gönder