ÂŞIK PAŞA

 ÂŞIK PAŞA

         1272–1333 arsında yaşadığı ve yaşamı üzerinde fazla bilgi mevcut değildir.

         Asıl adının Ali olduğu,Horosanlı Baba İlyas Soyundan Baba Muhlis'in oğlu olduğu bilinmektedir.Bir ara elçi olarak Mısır'a gittiği dönüşte Emir Çobaoğlu Timurtaş'ın  vezirliğini yaptığı ,onun dizenlediği ayaklanma başarısızlığa uğrayınca ,Mısır'a kaçtığı belirtilir.Bir süre Mısır'da hapis yattığı,dönüşte Kırşehir'de hastalanarak öldüğü sanılmaktadır. Âşık Paşa çağının siyasal eylemlerine karışması ,Kırşehir'de kurduğu zaviyede Sünni inançlara uygun bir tasavvuf düşüncesini yaymıştır.

         İyi bir öğrenim görmüştür.Güçlü bir ozan olmamasına karşın Türkçe'nin gücünü kavramış,Ulusal dile dayanan bir edebiyat kurmaya çalışmıştır.

         Yazdıklarını halkın anlamasına verdiği önemi :

         Gerçi kim söyledi bunda Türk dili
         İlle malum oldu mana menzili

dizeleriyle dile getirir.Çağına egemen olan dil anlayışına da

         Çün bileşin cümle yol menzillerin
         Yirmegil sen Türkü Tacik dillerin

         Kamu dillerde var idi zabt ü usul
         Bunlara düşmüş idi cümle ukül

         Türk diline kimsene bakmaz idi
         Türkler'e hergiz gönül akmaz idi

         Türk dahi  iblmez idi ol dilleri
         İnce yolu ol ulu menzilleri

dizeleriyle eleştirir. 

        Âşık Paşa’nın en ünlü yapıtı. "Garibname " ve öbür yapıtları incelendiğinde ,öğretici olma kaygusunun ,sanatsal amaçlara üstün tutulduğu görülür.Ama bir mutasavvıf  ve Türkçeci olarak kendinden sonra gelenleri etkilemiştir.Süleyman Çelebi'nin Mevlidi'nde Âşık Paşa'nın etkisi belirgindir.Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmıştır.Yunus Emre biçimiyle yazdığı şiirleri de vardır.

        Yunus emre etkisindeki İlahi ve gazelleri ,Abdülbaki Gölpınarlı'ca Yunus Emre ve Tasavvuf (1961) adlı kitapta toplanmıştır.Fakr-name,Vasf-ı  hal,Hikâye ve Kimya Risalesi adlı mesnevileri de Agâh Sırrı Levent 'çe yayınlanmıştır.(1953–1954)