ULUĞ BEĞ

ULUĞ BEĞ ( .... - .... )

15. yüzyıl Türkistan için parlak bir devir olmuştur. Bu yüzyılda burada bilimsel faaliyetler Timur'un (1369–1405) gayretleri ile yoğunlaşmış, bir entelektüel canlanma başlamıştır. Timur bilimi desteklemiş, bilim adamlarını etrafında toplamaya başlamış ve bu amaçla çeşitli kurumlar inşa ettirmiştir. Özellikle kendi başkenti olan Semerkand'a büyük önem vermiştir. Semerkand şehri, daha çok Timur'un torunu Uluğ Bey'in çabaları ile bir bilim ve kültür merkezi haline gelmiştir.

Uluğ Bey hem hükümdar hem de çağını aşmış bir bilim adamıdır. Özellikle astronomi ve matematiğe yoğun ilgi göstermiş ve hayatı boyunca bu bilimlerle uğraşmıştır. Ününü de bu alandaki çalışmalarına borçludur.

Uluğ Bey'in hükümdarlığı sırasında, Semerkand'da kurduğu medrese ve gözlemevi de bilim tarihi açısından oldukça büyük önem taşır. Bu gözlemevinde yapılan çalışmaların sonuçlarının içeren Zîc-i Uluğ Bey adlı eseri Doğu'da ve Batı'da uzun yıllar bir başvuru kaynağı olarak kullanılmıştır.

Astronomi alanında ün yapmış büyük Türk bilgini.Miladi 1394–1449  yılları arasında yaşamıştır.Asıl adı Muhammed Taragay olan Uluğ Bey,Timur’un torunlarındandır. Astronomi,matematik ve tarih konularıyla yakından ilgilenen Uluğ Bey, Türk Hakanı Sultan Şuhruh Mirza'nın ilk çocuğudur.Muhammed Taragay adı dedesi tarafından verilmiştir.Tam adı "Alaüddevle Uluğ Bey Mirza Gürkan" 'dır.
Maveraünnehr'in geniş yetkili valisi iken babasının vefatı üzerine Türk Hakanlığı tahtına geçti.1409 İmparatorluğu 2 yıl 8  ay 13 gün sürdü. 25 Kasım 1449 da taht ihtirası yüzünden oğlu Sultan Abdüllatif  Mirza tarafından kiralık bir katile öldürtüldü.
"Zic-i Cedid-i sultani"adlı astronomiye ait eseriyle bu bilime büyük yenilikler katmıştır.Onun koyduğu kurallara katkıda bulunmak için bilim üç asır beklemek zorunda kaldı.Birçok ülkede bu kitap üniversitelerde ders kitabı olarak okutuldu.Diğer eseri ise "Şeceret-ül Etrak"(Türkler'in soy kütüğü'"dür