ŞEYH GALİP
ŞEYH GALİP
1757–1799 yılları arasında yaşamış XVlll. asrın
bu en ünlü Divan Şairi 1757 yılında İstanbul'da Yeni kapı Mevlevihanesi
yakınlarında bir evde doğdu.Asıl adı Mehmed Esat'tır.Babası Mustafa Reşid
Efendi'dir.Divan Kâtibi idi.Galib'in dedesi Mehmet Efendi de Mevlevi
idi.Mevlevilik ve tasavvuf dededen intikal etti.Annesi Emine Hanım'ın etkisi
bilinememekle beraber ,babası Mehmet East’a şahidi Lügati'nin eğitimini verdi.
Bir ara Divan-ı Hümayun Beylikçilik Kalemi'ne devam
etti ise de bundan sıkıldı.Molla Gürani'de ki evinde yetenekli gençlere Farsça
ve Mesnevi dersleri veren Hoca Neş'et ve intisap etti.Şiirler yazmağa
başladı.Hoca Neş'et ona Esat mahlasını verdi.Bu yaşlarda hocasına methiyeler
,arkadaşlarına nazireler,ünlü geçmişlere benzer parçalar yazdı..Esat mahlasını
kullandı.Tasavvufu iyice öğrendi.Buharalı Türk şairi Şevket'in Farsça
şiirlerini çok sevdi.Esat çok kullanılan mahlas olduğu için Esat çok kullanılan
mahlas olduğu için manzumelerinde Galib'i tercih etti.Mahlasını değiştirmesi
çağında dedikodularına sebep oldu.Şair Sürüri buna dair bir hiciv kıt'a da
yazdı.1780–1781 de bir divan tertip etti.Kaside ,gazel,musammat şekillerinde
çok başarılıydı.mesnevi tarzındaki başarısını da Hüsn-ü aşkta
gösterdi.Mesnevi'yi 1783 yılında tamamladı.Ailesi sütlüceye taşındı.Bu arada
ana babasından habersiz Mevlevi erkânınca ,Konya'ya giderek çileye girdi.1784
de İstanbul'a döndü.Yenikapı Mevlevihanesi'nde çileye girdi.Hücre sahibi bir
Mevlevi dedesi oldu.
Galip Dede Sütlüce'deki Mevlevi Dedelerinden şair
Yusuf Sinecak'ın türbesi civarındaki evinde,Yusuf Sineçak'ın Cezize'i
Mesnevi'sine şerh yazdı.Bundan önce Trabzon'lu Kösec Ahmed Dede'nin Mevleviliğe
ait es sohbetu's Safiye'sine haşiye yazmıştı.
Mevleviliği ve musikiyi çok seven lll.Selim (1789-)
tahta çıkınca Galip Dede’de onun himayesine girdi.1791 yılında Galata
Mevlevihanesi Şeyhliğine getirildi.Onun lll.Selim'e sunduğu kaside üzerine
Galata Mevlevihanesi tamir edildi.Hükümdarın ve kadın sultanların teveccühleri
devrin devlet ilim ve sanat adamlarının Galata Mevlevihanesi'nde toplanmalarına
sebep oldu.Şiir ve musiki mahfili oldu.1795 de annesi Emine Hanım'ın iki yıl
sonrada dervişlerinden Esar Dede'nin ölümü Galib Dede'yi üzen büyük olaylardan
biri olmuştur.Esrar Dede için yazdığı "Mersiye" üzüntüsünü anlatmaya
yeterlidir.
Şeyh Galib ,Receb ayının 26.çarşamba günü (H.1213/ m
1799 ) öldü.Kandile rastlayan perşembe günü , Galata Dergâhı’nda Mesnevi Şarihi
Ankaralı İsmail Efendi Türbesi’ne gömüldü.
Galip Dede'nin geniş bir muhayyilesi vardır.Ona göre
sanat yeni ve şahsi olmalıdır.Taklit sanat olamazdı.Esat mahlasıyla yazdığı
nazirelerde bile şahsilik vardır.Fuzuli ,Baki,Nef'i Nedim gibi şairlerin üstüne
çıkmak zordu.Basit Türkçe'yle bile yenilik yapmak için şiir denemesi vardır.
Yenilikçi olan Galib Dede Esrar Dede'yi,Ayni'yi,Pertev
Paşa'yı,Daniş'i,Arif Hikmet'i etkilemiştir.Onun en güçlü takipçisi İzzet
Molla'dır.
Galip Dede aslında sade ve açık şiirle kitle
tarafından beğenilmeyi istemez.O eskiyi çekici renklerle canlandırırken yenilik
olarak ta kapalılığı getirir.Belirsiz,esrarlı bir dolgunluk görülür.
Yorumlar
Yorum Gönder