SELİ M lll

SELİ M    lll

İstanbul 1761-ay.y.1808 Yirmisekızınci Osmanlı Padişahı.Babası padişah Mustafa lll, annesi Gürcü kökenli Mihrişah Sultan'dır. 1761'de İstanbul'da doğdu. Babası öldüğünde küçük yaşta olduğundan amcası Abdulhamid l  1774' te tahta geçti. Selim lll  de veliaht oldu. İyi bir eğitim gördü.Özellikle müzik ve edebiyatla ilgilenen veliaht Şehzade Selim Arapça , Farsça ve fıkıh öğrenimi gördü. Amcası Abdulhamid l ölünce (1789), Selim lll Osmanlı padişahı oldu. Aynı yılda Osmanlı- Rus- Avusturya savaşları sürüyordu.Yapmayı tasarladığı reformlar bu savaş nedeniyle bir süre askıya alındı.Revan Köşkü'nde hiçbir gerçeğin kendisinden gizlenmemesini buyurdu.  Devletin mali durumu bozulmuştu. Maliyenin ve iç işlerinin düzenlenmesi için devlet büyüklerinin katıldığı bir toplantıda yeni düzenlemeler yapılmasını emretti. Osmanlı Devleti savaşa son vermek amacıyla Avusturya ile 4 Ağustos  1791'de Ziştovi barış antlaşması imzalandı.Daha sonra Ruslar'la barış antlaşması yapıldı.

Böylece uzun bir barış dönemi başladı.Selim lll Devlet işlerinin ve kurumlarının reforma ihtiyacı olduğunu düşünüyordu.Fırsat doğmuştu ve reform hareketlerine girişti.Batı ülkelerinin bilim ve tekniğinden yaralanarak Nizam_ı Cedit (yeni düzen) hareketinin ilkelerini saptadı.Ona göre Yeniçeri ocağı'ndaki bozulma bu hareketin temeli idi.Nizam-ı Cedit (Yeni Ordu) adıyla kurulan askerin eğitimi için Avrupa'dan subaylar getirilerek eğitimi sağlandı.Başlangıçta 12.000 kişiden oluşturuldu.Masrafların karşılanması için geleneksel Osmanlı kuruluşlarından ayrı olarak tımar vb.bazı vergi dışı akarları zorlayan "İrad-ı Cedit" adlı yeni bir gelirler kalemi oluşturuldu. Ayrıca modern silahlar üretecek askeri fabrikalar kuruldu Türk subayları eğitmek amacıyla teknik okullar açıldı.Yeniliklere ayak uyduramayan yaşlı yöneticiler azledilerek yerlerine yeni atamalar yapıldı.Öte yandan Yeniçeri Ocağı'nın Nizam'ı Cedit'e düşmanca tavır takınması sonucunda kan dökülmesini istemeyen padişah yenilik hareketlerinde ilk geri adımını atarak ödün vermek zorunda kaldı.(1795).Bu arada bağımsız davranışlara yönelen Afrika'daki Garp ocakları ,Yeni beyler elinde kalan Mısır buyruk dinlemeyen Cezzar Ahmet Paşa'nın egemen olduğu Suriye Kölemen yönetimi altına giren Bağdat ve yöresi Vahhabilerin dinsel bir yönetim kurdukları  Necit sorunlarına ;Anadolu ve Rumeli'de  Derebeylik hevesine kapılan ayandan güçlü kişilerin özellikle Pazvantoğlu 'nun çıkardığı ayaklanmaları bastırma gayretlerine ayıran Selim lll Mısır Seferine çıkan Napoleon Bonabarte 'in İskenderiye'yi ele geçirmesi üzerine (1798) İngiltere ve Rusya ile anlaşarak Fransa'ya savaş ilan etti.Mısır'dan Suriye'ye yönelen Bonabarte burada Cezzar Ahmet Paşa'nın savunduğu Akka kalesini kuşatmış fakat ağır bir yenilgi alarak ülkesine döndükten sonra yapılan Türk Fransız barışıyla antlaşma sağlandı ve Mısır'da savaş sona erdi .Durumun karışıklığından yararlanan ve Tarif’i kuşatan Vahhabiler Mekke'ye girdiler,Mısır'da güçlenen Kavalalı Mehmet Ali Paşa Mısır genel Valisi oldu.Nizam-ı Cedit'in daha da güçlenmesini padişah İstanbul ve Anadolu'dan sonra Rumeli’de de kurulmasını istedi.25.000 Nizam-ı cedit askerini Karaman Beylerbeyi Kadı Abdurrahman komutasında Rumeli'ye gönderdi.Ancak tutucu çevrelerin ve bazı devlet ileri gelenlerinin gizliden gizliye kışkırtmalı sonucu iş yeniden ayaklanmalara varınca durumun ciddiyetini vahim gören selim lll ikinci kez reformlarından taviz vererek geri adım attı.Bu arada Rusya-Avusturya ve Devrim Fransa'sı hesabına çalışan ajanların kışkırttığı Sırp Milliyetçileri ile Pazvantoğlu'nun ayaklanarak Belgrat’ı işgal etmeleri (1806) yeni bir Türk Rus savaşı (1806–1812) Selim lll ü ordusunun büyük bir bölümünü oluşturan Yeniçeri Ocağı'yla  anlaşmak zorunda bıraktı.Öte yandan Eflak-Boğdan Rusya ya ,Çanakkale boğazı'nın İngiltere'ye  teslimini isteyerek Çanakkale Boğazı'nı zorlayan İngiliz Donanması'nın İstanbul önlerine gelmesi Vahhabilerin Hicaz'ı işgal etmesi İskenderiye'nin İngilizlere teslim olması Rusya ile savaşta olan ordudan sürekli kötü haberler gelmesi halkın Padişah'a olan güvenini sarstı.

Kabakçı Mustafa  önderliğinde harekete geçen Yeniçeriler,Nizam-ı Cedit-in kaldırılmasını istediler,kan dökmek istemeyen Selim lll dediklerini yaptı.Bununla yetinmeyen isyancılar Şeyhul İslam'ın fetvasını aldılar.Selim lll ü baştan beri destekleyen Alemdar Mustafa Paşa askerleriyle birlikte sarayı bastı.Ama Mustafa lV Selim lll ü boğdurttu. Mustafa lV tahttan indirilerek Mahmut ll Padişah yapıldı.

Doğu ve Batı kaynaklarında büyük "reformcu" olarak gösterilen Selim lll aslında çok duygusal ve sanatçı ruhlu bir insandı.Bir imparatorluğu çekip yönetecek sertlik,kararlılık ve siyasal esneklikten yoksun olması bir bakıma kendi hazin sonunu hazırlayıcı amillerden biri oldu.Müzik ve şiirle yakından ilgilendi.Tanbur ve ney çalar sarayında Sadullah Ağa başta olmak üzere dönemin ünlü müzik adamlarının katıldığı çalışmalar sürdürüldü.Hamparsum  ve Abdülbaki Nasır Dede onun dönemine nota sistemleri oluşturarak birçok besteyi yazıya geçirdiler.Aralarında Suzidilara,Şevkefza,evcara makamları da yer alan 14 yeni makam oluşturdu.Sanat değeri çok yüksek besteler yaptı.Suzidilara Mevlevi ayını ve peşrevi,hafif beste ,nakış yürük semai vb.Mevlevi tarikatını benimsemişti.Sık sık Galata Mevlevihanesi'ne giderek ayin dinler,Şair Şeyh Galip'le söyleşide bulunurdu.İlhami mahlasıyla yazdığı şiirleri Divan'ında derlenmiştir.