METE

METE

HUN HANEDANINDAN, büyük Türk Hakanlarının ikincisidir. İlk büyük Türk Hakanı olan babası Teoman (Tuman'a) karşı açtığı savaşta, onun öldürülmesi üzerine 209(M:Ö)'da tahta geçti. 35 yıl tahtta kaldı. Bu süre içinde büyük Hun İmparatorluğu nu dünyanın en geniş devleti haline getirdi. Büyük Okyanus'tan Hazar Denizi'ne, Tibet'ten, Keşmir’den Kuzey Sibirya'ya kadar uzanan bu imparatorluk 18 milyon kilometrekare kadar bir alanı kaplıyordu. Devletin beşiği, Baykal Gölü dolayları idi.
Mete'nin babasını öldürmesi şu sebebe dayanmaktadır:
Türk efsanelerinde adı Karahan diye geçen Mete'nin babası Teoman'ın ikinci eşi, tahtı öz oğluna sağlamak için birtakım entrikalara ve iftiralara başvurmuştur. Üvey oğlu Oğuzhan'ı, yani Mete'yi, kendisine tecavüz ettiğini ileri sürerek, şikayet etmiştir. Teoman, böyle bir alçaklığa pek inanmak istememişse de, karısı ayak diremiş ve Mete'nin öldürülmesinde ısrar etmiştir.
Mete, bu itiraflara karşı koymuş, uzun çabalardan sonra büyük bir ordu kurarak üvey annesiyle üvey kardeşine galip gelmiş ve Koyunlu Devletinin başına geçmiştir.
Mete bundan sonra zaferden zafere koşmuş, 26 krallığı kendi bayrağı altında birleştirmiştir.
Mete, bütün Türk kavimlerini, onların yakın akrabası olan Moğollarla Tunguzları bir araya getirdi. Sonra Hindistan'a, Hazar Denizi'ne kadar Asya'yı fethetti. Karşısında en güçlü devlet olarak Türklerin ezeli rakibi Çin vardı. Ünlü Çin Setti bile Mete'yi durduramadı. Mete, birçok kereler bu setti aştı, Çin'in içerilerine girdi.


Bu seferlerin en ünlüsü, Mete'nin Peteng kalesinde Çin İmparatoru Kaoti'yi 320.000 kişilik ordusuyla kuşatmasıdır. Tehlikenin büyüklüğünü anlayan Kaoti, yıllık vergi vermek, kuzey eyaletlerini Türklere bırakmak suretiyle barış istedi. Bu ünlü kuşatmanın felaketli günleri Çinlilerin hafızasından silinmedi: "Peteng kalesi altındaki felakette 7 gün ekmek bulunmadı; asker yay çekemedi." diye başlayan Çin halk türküsü bugün bile bilinir.
Mete, sonradan Türkler arasında "Oğuz Han" diye anıla gelmiştir. Hakkında birtakım tarih gerçeklerini de içine alan muhteşem bir efsane teşekkül etmiştir. Mete, eski Türk tarihinin en büyük şahsiyetlerinden  biridir.